بازتعریف جامعه‌شناختی مفهوم محله از نگاه ساکنان: مطالعۀ پدیدارشناسی محلۀ کن منطقۀ 5 شهر تهران

نویسندگان

  • سیده مائده قرشی دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
  • محمد صادق مهدوی استاد جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
  • مصطفی ازکیا استاد جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
چکیده مقاله:

در عصر حاضر "شهرنشینی" به مثابۀ یکی از پدیده‌های اجتماعی که می‌تواند زمینه‌ساز توسعه باشد و خود معلول توسعه است، از ضروریات زندگی محسوب می‌شود. شهر را نه ساختمان‌ها و مبلمان شهری بلکه تعاملات شهروندان و حس شهروندی می‌سازد و به آن هویت می‌بخشد. محله خردترین واحد در یک نظام شهری است. این مقاله به دنبال پاسخ به این سؤال است که در یک پهنۀ وجود، چه مؤلفه‌هایی سبب می‌شود ساکنان، ادراک زیستن در محله را داشته باشند. هدف مقاله بازتعریف مفهوم محله در ذهن ساکنان آن و روش مورد استفاده پدیدارشناسی توصیفی است. جامعۀ مورد مطالعه محلۀ کن واقع در منطقۀ 5 شهر تهران است. تعداد شرکت‌کنندگان در مصاحبه‌ها 32 نفر بوده‌اند و از اشباع نظری نیز استفاده شده است. در این مقاله مفاهیم و نظریه‌های پاتنام، کولی، لینچ، شولتز و راپاپورت نیز به کار برده شده است. از بررسی و تحلیل مصاحبه‌های انجام‌شده، سه درون‌مایۀ اصلی "هویت‌بخشی"، "سرمایۀ اجتماعی" و "امر ذهنی" به دست آمده است که ترکیب این سه درون‌مایه، تعریف "محله" در ذهن ساکنان کن است. تفسیر اطلاعات نشان می‌دهد که تنها نمی‌توان از منطق اعتباری و کالبدی به پدیدۀ محله نگریست. شاخص‌های غیر کالبدی در تشخیص و ماهیت محله نقش اساسی دارد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تعریف جامعه‌شناختی محله‌ آرمانی از نگاه ساکنان (مطالعه پدیدارشناسی: محله کن منطقه 5 شهر تهران)

از گذشته‌های دور محله‌های مسکونی، به‌عنوان سلول‌های حیات شهری دارای نقش اساسی در زندگی ساکنان بوده‌اند. در نگاه شهروندان شهر‌های واقعی پر از نقصان‌هایی است؛ این امر شهروندان را به سمت ساختن آرمان‌هایی سوق می‌دهد. این مقاله با هدف دستیابی به تعریفی از محله ‌آرمانی از دید ساکنان به دنبال پاسخ به‌ این سؤال است که تصویری از محله ‌آنگونه که باید باشد در ذهن ساکنان چگونه‌است؟ روش مورد استفاده در این ...

متن کامل

الزامات توسعۀ پایدار و ارزیابی توسعۀ پایدار محله‌ای (مطالعۀ موردی: محلۀ اکباتان منطقۀ 5 شهر تهران)

توسعه مفهومی است که اغلب به فرایند حرکت جامعه از نقطه‌ای به نقطة دیگر اطلاق می‌شود که جنبه‌های مختلفی از جمله رشد اقتصادی، تغییر ساختاری، صنعتی‌شدن، خودشکوفایی و اعتمادبه‌نفس فرهنگی، مذهبی و ملی و فردی را دربر می‌گیرد. توسعة پایدار مفهوم جدیدی از رشد اقتصادی است؛ رشدی که عدالت و امکانات زندگی را برای تمام مردم جهان- و نه تعداد اندکی- برگزیده است. دو عامل توجه به نقش و اهمیت حکومت محلی و همچنین ...

متن کامل

چارچوب تاب‌آوری کالبدی و اجتماعی محله در برابر زلزله (مطالعۀ موردی: محلۀ کشاورز واقع در منطقۀ 6 تهران)

     با وجود چند دهه تحقیقات ارزشمند پژوهشگران در زمینۀ تاب‌آوری در برابر سانحه، هنوز ابهامات بسیاری در این حوزه وجود دارد. تنها موردی که در این زمینه بین پژوهشگران اجماع وجود دارد این است که تاب‌آوری مفهومی پیچیده، چندجانبه و چندبعدی است. این موضوع در ارزیابی تاب‌آوری محله، ابعاد نامشخص بیشتری (به‌ویژه در جنبه‌های اجتماعی و کالبدی) پیدا می‌کند؛ حال آنکه بهبود تاب‌آوری محلات شهری در برابر مخاطر...

متن کامل

ارزیابی هویت اجتماعی در محله های شهری (مطالعۀ موردی: محلۀ اوین شهر تهران)

امروزه هویت، از مهم‌ترین دغدغه‌های انسان است. شهر و به­دنبال آن، محله­های شهری به‌عنوان زیستگاه دائمی و مکان زندگی، توسط انسان تشخص یافته­اند و همواره متأثر از فرهنگ انسانی درحال تحول­اند. از نگاه محله‌ای، بعد اجتماعی، هویت پایه و اساس شکل‌گیری احساس تعلق مکانی است. هویت اجتماعی ساکنان محلۀ اوین، با قدمتی بیش از هزار سال و تمدنی اصیل در پهنۀ یک محیط شهری، متأثر از شرایطی دچار تحول شده است. کاهش...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 7  شماره 2

صفحات  221- 240

تاریخ انتشار 2015-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023